یکی از مشکلات شایع افراد در تمام دنیا پوسیدگی دندان می باشد. که موجب احساس درد و ناراحتی در افراد شده و در صورتی که درمانی برای آن صورت نگیرد، موجب از دست رفتن دندان ها نیز خواهد شد. در صورتی که مینای دندان دچار آسیب شود، پوسیدگی رخ خواهد داد، و می تواند همه افراد را در هر سنی نیز درگیر کند.
این عارضه می تواند منجر به ایجاد بیماری های عفونی مرتبط با دهان، مننژیت و عفونت های گوش شود. بنابراین باید برای پیشگیری و درمان آن اقدام کرده و پوسیدگی را جدی بگیرید.
در این مقاله شما را با روش هایی برای پیشگیری از پوسیدگی و همینطور درمان آن آشنا خواهیم کرد.
علت پوسیدگی دندان
در صورتی که ذرات غذای حاوی قند و نشاسته مانند نان و غلات و نوشابه ها بر روی دندان ها باقی بمانند، باکتری های داخل دهان آن ها را هضم کرده و به اسید تبدیل خواهند کرد. این اسیدها منجر به تجزیه شدن سطح مینا و همینطور ایجاد سوراخ هایی در دندان خواهد شد که به آن پوسیدگی گفته می شود. این سوراخ های ایجاد شده در سطح دندان ها در صورتی که به میزان قابل توجهی رشد کرده باشد و اعصاب دندان ها را تحت تاثیر قرار داده باشد، موجب ایجاد درد در دندان ها خواهد شد و به صورت خال سیاه بر روی دندان ها خود را نشان خواهد داد. از عوامل دیگری که موجب ایجاد پوسیدگی می شوند می توان به میکروب ها، مواد قندی، مقاومت دندان ها و همینطور گذر زمان نیز اشاره کرد.
دلایل پوسیدگی دندان
- عدم رعایت بهداشت دهان و دندان
- خشک بودن دهان
- خالی شدن دندان پر شده
- نواقص دندانی
- کم بودن فلوراید
- تعذیه نامناسب
- بیماری های مرتبط با لثه
- مصرف دخانیات و سیگار
- مصرف داروهایی نظیر داروهای آسم
- وارد شدن ضربه به دندان ها
- وجود دندان های کج
نشانه های پوسیدگی دندان
- دندان درد
- حساسیت دندان ها در هنگام نوشیدن و خوردن مواد شیرین و نوشیدنی های سرد و گرم
- وجود سوارخ هایی بر روی دندان ها که قابل مشاهده هستند.
- مشاهده لکه های قهوه ای، سیاه و سفید بر روی سطح دندان ها
- قرمزی و تورم لثه ها
- بوی بد دهان
- احساس طعم بد در دهان
مراحل پوسیدگی دندان
پوسیدگی ها در چند مرحله رخ خواهد داد، در ابتدا هنگامی که دندان ها در معرض اسید های تولید شده توسط باکتری ها قرار بگیرند، مینای دندان مواد معدنی خود را از دست داده و در این هنگام لکه سفیدی بر روی دندان افراد ظاهر خواهد شد. در مرجله بعدی خرابی مینای دندان بیشتر شده و لکه سفید روی دندان تیره شده و به رنگ قهوه ای تبدیل می شود، و همینطور حفره های کوچکی بر روی دندان ها به وجود می آید. در مرحله سوم بافت زیر مینای دندان که به اعصاب دندان ها منتهی می شود و به نام عاج شناخته می شود، نیز دچار پوسیدگی شده و حساسیت هایی در دندان در هنگام خوردن غذاها و نوشیدنی های گرم و سرد ایجاد خواهد شد.
بعد از این مرحله پالپ دندان ها که داخلی ترین لایه دندان به شمار می رود، آسیب خواهد دید که همین امر موجب تحریک دندان ها و تورم و درد خواهد شد. در مرحله آخر نیز در صورتی که پوسیدگی در پالپ پیشرفت کند، موجب ایجاد عفونت و تشکیل چرک در پایین دندان شده که آبسه نامیده می شود. آبسه ها موجب ایجاد درد شدید، تورم لثه، صورت با فک و تورم غدد لنفاوی گردن می شوند. در صورتی که پوسیدگی به این مرحله برسد باید فوری درمان شود چرا که ممکن است عفونت آن به استخوان های فک و سایر نواحی سر و گردن نیز گسترش پیدا کند.
انواع پوسیدگی دندان
پوسیدگی ها بر اساس محل و شدت پوسیدگی به انواع مختلفی دسته بندی می شوند که برای هر کدام از آن ها یک روش ترمیمی و درمانی مختلفی اعمال می شود. در ادامه به معرفی انواع پوسیدگی خواهیم پرداخت.
پوسیدگی کلاس ۱
این نوع از پوسیدگی که به نام پوسیدگی قابل مشاهده سطحی نیز شناخته می شود، بر روی سطح دندان ها رخ خواهد داد. و به راحتی توسط بهترین دندانپزشک زیبایی قابل مشاهده بوده و شامل حفره هایی روی سطح جونده دندان های عقب مانند دندان های آسیاب و دندان های جلویی می شود.
پوسیدگی کلاس ۲
در این پوسیدگی ها که پوسیدگی های سطحی غیرقابل مشاهده هستند، حفره ها روی سطوح میان دندان های آسیاب و پره مولر ایجاد شده وبا چشم قابل مشاهده نیستند.
پوسیدگی کلاس ۳
پوسیدگی های بین دندانی در سطوح میان دندان های جلو رخ داده ولی لبه های برش دندان ها را درگیر نخواهد کرد؛ این نوع از پوسیدگی نیز قابل مشاهده نیست.
پوسیدگی کلاس ۴
پوسیدگی تا لبه دندان ها نیز در سطوح بین دندان ها جلویی رخ داده و لبه های برش دندان ها را نیز درگیر خواهد کرد.
پوسیدگی کلاس ۵
در این نوع از پوسیدگی که به نام پوسیدگی تا خط لثه شناخته می شود، حفره ها در جلو یا پشت دندان های جلو نزدیک خط لثه ظاهر می شوند.
پوسیدگی کلاس ۶
پوسیدگی دندانی عمده در سطح بالایی دندان ها رخ داده، و هم در چهار دندان قدامی بالا و پایین و هم در نوک دندان های عقبی قابل مشاهده خواهد بود.
درمان پوسیدگی دندان
با توجه به شدت و محل پوسیدگی روش های مختلفی برای درمان وجود دارد که در ادامه این روش ها را بررسی خواهیم کرد.
پر کردن دندان
در صورتی که پوسیدگی در مراحل ابتدایی باشد و گسترش پیدا نکرده باشد، می توان از پر کردن دندان برای درمان آن استفاده کرد. با استفاده از این روش پوسیدگی با مته برداشته شده و فضای خالی با موادی ترمیمی مانند آلیاژ نقره، سرامیک یا یک رزین کامپوزیت پر خواهد شد.
روکش دندان
در صورتی که پوسیدگی به قدری گسترش پیدا کرده باشد از روکش استفاده خواهد شد. که در این صورت ناحیه پوسیده برداشته شده بر روی باقی مانده دندان روکش قرار خواهد گرفت.
عصب کشی دندان
در صورتی که پوسیدگی به عصب و مغز دندان رسیده باشد از عصب کشی برای درمان آن استفاده می شود، که برای انجام این روش مرکز دندان که شامل اعصاب دندان، رگ های خونی و بافت ها می شود، نیز همراه با قسمت های پوسیده دندان برداشته شده و سپس ریشه ها با استفاده از یک مواد مسدود کننده پر خواهد شد.
کشیدن دندان
هنگامی که پوسیدگی بسیار شدید باشد از کشیدن دندان برای درمان استفاده می شود. که در این روش دندان پوسیده کشیده شده و برای جایگزین کردن دندان از دست رفته از بریج، ایمپلنت و یا دندان مصنوعی استفاده خواهد شد.
روش های پیشگیری از پوسیدگی دندان
- مراجعه به بهترین مرکز دندانپزشکی به صورت منظم و مرتب
- استفاده از نخ دندان
- مسواک زدن روزی ۲ بار
- استفاده از دهان شویه ها برای تقویت مینای دندان ها
- محدود کردن مصرف شیرینی جات و مواد قندی و اسیدی
- استفاده از خمیر دندان های حاوی فلوراید
- استفاده از فیشورسیلانت ها
- نوشیدن آب حاوی فلوراید
- درمان مشکلات و بیماری های مرتبط با پوسیدگی
- پرهیز از مصرف داروهایی که موجب پوسیدگی می شوند.
کلام آخر
پوسیدگی ها در صورتی که در مراحل اولیه جدی گرفته نشده و برای درمان آن اقدامی صورت نگیرد، موجب بروز مشکلات بیشتری در دندان ها شده و ممکن است دندان های دیگر را نیز درگیر کرده و حتی منجر به از دست رفتن دندان ها شود، بنابراین پیشگیری از آن و همینطور درمان آن از اهمیت بالایی برخوردار است.
